24 خرداد 1399

نوجوانان و سلفی؛ آنچه والدین باید بدانند

مولف: آژده - مشاور / دسته: دسته بندی نشده / رتبه دهید:

پدیده ی سلفی برای بعضی پدران و مادران گیج کننده است. «چرا باید پنجاه تا عکس از خودت در آینه ی دستشویی بگیری و در شبکه های اجتماعی بگذاری؟ بعد هم وایسی مردم روی عکس نظر بدن؟» نوجوانانی هستند که روزی چندین عکس از خودشان به اشتراک میگذارند. بعد از آن هم منتظر لایکها و نظرات مینشینند. اگر اوضاع خوب پیش برود،کلی کامنت ولایک دریافت می کنند البته توجه گرفتن از شبکههای اجتماعی فقط مختص نوجوانان نیست. افراد بالغ و بزرگسال هم از این دیده لذت میبرند و مورد بیتوجهی یا قرار گرفتن در معرض قلدری آنلاین برای آنها هم ناراحتکننده است. کلاً بازخوردها در شبکه های اجتماعی شمشیر دو لبه است. گرچه گرفتن لایک احساس خوبی دارد، اما نظرات تند و گزنده و حمله های فردی و گروهی .با ادبیات خشونت بار -همان قلدری آنلاین- حتی با اعتماد به نفس ترین افراد بالغ را هم تحت تأثیر قرار میدهد نوجوانی دوران تعریف و بازتعریف هویت فردی و پاسخ به سؤالهایی بنیادین است که چارچوب شخصیت فرد را میسازد؛ سؤالهایی مثل من کیستم، چه میخواهم، علائقم چیست، چه چیزهایی را دوست ندارم، و در میان اطرافیانم چه جایگاهی دارم. دریافت بازخوردهای مثبت و تأیید گرفتن از مخاطبان، به ویژه همسالان در شبکه های اجتماعی این احساس را به نوجوانان میدهد که هویتشان مطابق با استانداردها و معیارهای تعریف شده ی اجتماعی است. اما این تمام ماجرا نیست. مشکل بزرگی در میان است؛ اینکه اغلب نوجوانان این روزها بخش عمدهی اطلاعاتشان را از شبکه های اجتماعی میگیرند و نظام ارزشیشان مبتنی بر محتوایی که در این بسترها تولید تعریف میشود، شکل میگیرد. به عبارت دیگر، آنها در محیطی به دنبال معیارهای لازم برای تعریف و محک زدن هویت خود میگردند که امکان به چاله افتادن زیاد است و انبوه اطلاعات و اتفاقها قدرت تشخیص میان درست و نادرست را تحلیل میبرد یکی از آسیبهای شبکه های اجتماعی برای نوجوانان تجربهی «طرد اجتماعی» است. اتفاقی که بروز آن در دنیای غیر آنلاین میان نوجوانان معمول و محتمل است، با این تفاوت که نشانه های طرد اجتماعی در شبکه های اجتماعی ناآشکار است و والدین و اطرافیان نوجوان به آسانی نمیتوانند از این اتفاق مطلع و برای کمک پیشقدم شوند. نوجوانان که به
امید گرفتن بازخورد مثبت از همسالان و دیگر مخاطبان، زندگی شخصیشان را در شبکههای اجتماعی به اشتراک میگذارند تجربهی چندانی از فراز و فرودهای زندگی ندارند و هنوز یاد نگرفتهاند که مورد تأیید همه بودن غیرممکن است، نمیتوانند یک نظر منفی دربارهی ظاهرشان را از هویت و شخصیتشان جدا کنند و هنوز نمیدانند که نظرات پراکنده ی افراد اصلاً اهمیتی ندارد

سلفی و ارزشهای فردی
برای برخی نوجوانان ارزش فردی تا حد زیادی به بازخوردی که دربارهی ظاهرشان میگیرند وابسته است. هرچه از شبکه های اجتماعی لایک و نظرات مثبت بیشتری بگیرند، احساس بهتری خواهند داشت. احتمال اینکه بازخوردهای منفی در شبکه های اجتماعی یا بدتر از آن بیتوجهی به محتوایی که به اشتراک میگذارند، بر حرمت نفس آنها اثر منفی بگذارد زیاد است. این بازخوردها به ویژه از سوی همسالان بر باور نوجوان نسبت به خودش اثر مستقیم میگذارد و نظام فکری او نسبت به خودش را شکل میدهد، به نحوی که تغییر یا فراموش کردن آن اصلاً آسان نیست. مثلاً ممکن است نوجوان خود را با دوستی که دنبال کنندگان زیادی در شبکه های اجتماعی دارد مقایسه کند و نتیجه بگیرد" به اندازه ی .کافی جذاب و دوستداشتنی نیستم" گاهی نیاز به دریافت بازخوردهای مثبت و شنیدن تعریف و تمجید دیگران اعتیادآور است. نوجوانان وسوسه میشوند سلفی های جذاب از خود بگیرند که توجه مثبت دیگران را جلب کنند. وسوسه ی جلب توجه ممکن است تا آنجا پیش برود که فرد تصویری غیرواقعی از خود و زندگی روزمرهاش در شبکههای اجتماعی بسازد و رفتهرفته آن تصویر غیرمنطبق با واقعیت را باور کند. این مسأله نوجوان را درگیر مشکلات سلامت روان میکند. گزارشهایی وجود دارد که برخی نوجوانان ساعتها وقت خود را صرف گرفتن سلفیهایی میکنند که موجب تشویق و تمجید افراد بیشتری در شبکه های اجتماعی شود. متأسفانه تلاش برای گرفتن سلفی آرمانی میتواند چنان فشرده باشد که با زندگی اجتماعی و تحصیل نوجوان تداخل کند
نیاز به جلب توجه را به رسمیت بشناسید
ممانعت از حضور نوجوانان در شبکه های اجتماعی یا اعتراض دائم به این حضور و در نتیجهی آن اختلاف و تنش بر سر به اشتراک گذاری عکسهای شخصی دمدستیترین راهی است که معمولاً والدین نگران انتخاب میکنند. اما کمتر پیش می آید این راه حل برای هر دو طرف رضایت بخش باشد و به نتیجه ی خاصی برسد. ممکن است والدین به دلیل اینکه در نظام خانواده دست بالا را دارند، برای مدتی حرفشان را به کرسی بنشانند اما نارضایتی و خشمی که در نوجوان ایجاد میشود، جایی خود را نشان خواهد داد اولین قدم این است که نیاز به جلب توجه را به رسمیت بشناسید. نیاز به تأیید اطرافیان یک نیاز انسانی است، نه یک رذیلت اخلاقی و نوجوانی که میخواهد داشته ها و توانایی هایش را به نمایش بگذارد کار اشتباهی نمیکند. او نیاز دارد که راه کارآمد و سازندهای پیدا کند؛ راهی که رشد و توسعه ی فردی و حتی جمعی در آن در نظر گرفته شود.
گفت وگو کنید
گفتوگو و آموزش یک راه حل بُرد-بُرد است. توصیه میشود از سنین پایین با بچه ها دربارهی نیاز به جلب توجه و تأیید دیگران صحبت کنید و راهنماییشان کنید که از چه منبعی به دنبال تأیید باشند؛ مثلاً دوستان نزدیک، معلمها و بعضی اعضای خانواده. شبکه های اجتماعی در عین حال که فضایی برای شنیدن نظرهای متنوع و رشد فردی است، مملو از صداها و حرفهای نامربوط، بی اساس و گاه خشونت بار است. والدین باید به فرزندشان کمک کنند منبع اعتبار و تأیید را بشناسد و از آن مهمتر بداند که در نهایت او است که باید با سبک سنگین کردن نظرها و ایدههایی که میشنود و دریافت می کند، دربارهی معیارهای اخلاقی و ارزشهای فردی اش تصمیم بگیرد
نوجوان باید این را بداند که سلفی گرفتن به خودی خود یک روش ناسالم برای ابراز خود نیست، اما می تواند به یک روش ناسالم تبدیل شود. شما به عنوان والد، آموزگار، سرپرست یا دوست و همراه نوجوان باید دربارهی خطرات به اشتراکگذاری عکسهای شخصی و سلفی ها به او توضیح دهید و همزمان عکسهایی که از خودش به اشتراک میگذارد را رصد کنید. این را در نظر داشته باشید که معیار خاصی برای تعداد سلفی های بچه ها وجود ندارد اما در عین حال این را هم در گوشه ی ذهن داشته باشید که پاسخ به نیاز جلب توجه و تأیید دیگران به «مشکل توجه و مهرطلبی» و وسواس تأیید گرفتن از دیگران تبدیل نشود. یک معیار برای چنین تشخیصی وسواس نوجوان به ظاهر خود در عکسها است. اگر ساعتها صرف انداختن یک سلفی مورد قبول میکند یا با وسواس زیاد نگران این است که مبادا در عکسی به اندازه ی
کافی زیبا یا خوشاندام نیافتاده باشد، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید
مطمئنی پشیمان نمیشوی؟
گاهی با فرزند نوجوانتان در مورد شبکه های اجتماعی حرف بزنید و بپرسید نظرشان در مورد کسانی که سلفی از خود به اشتراک میگذارند چیست. این واقعیت را پیش چشم آنها بیاورید که هر آنچه در دنیای اینترنت منتشر میکنند برایهمیشه آنجا می ماند و حذف آن در آینده آسان نیست، حتی اگر حسابشان عمومی نیست و حتی اگر روزی آن را از حسابشان پاک کنند. در واقع آنچه در دنیای آنلاین منتشر میکنیم نمایانگر بخشی از شخصیت و ذهنیت ما است، رد پای آن در دنیای آنلاین ممکن است هرگز پاک نشود و اینکه روی آیندهی شغلی و روابط فردی و اجتماعی ما اثر بگذارند اصلاً دور از انتظار نیست. به بچهها بگویید ممکن است این سلفیها را همکلاسیهای آینده شان در دانشگاه و رییس یا همسر آیندهشان ببینند و بهتر است از الآن به حسشان در آن زمان فکر کنند. در واقع چیزی که امروز سرگرم کننده یا شوخی به نظر میرسد میتواند روزی موجب مشکلات جدی شود
به آنها یاد بدهید پیش از فشار دادن دکمهی «ارسال» یا «انتشار» این سؤالها را از خودشان بپرسند
-1اگر خانوادهام این عکس را ببینند خجالت میکشم؟
-2دارم عکس را منتشر میکنم که به بقیه ثابت کنم کارم یا انتخابم درست است؟ میخواهم با تأیید دیگران نسبت به تصمیم ام احساس بهتری داشته باشم؟
-3دارم چیزی را ارسال میکنم تا کسی را آزار دهم، مسخره کنم و حقانیت یا قدرت خود را به رخ بکشم؟
نوجوانان باید بدانند جواب مثبت به هر کدام از این سؤالها نشانهای است از اینکه نباید عکس را منتشر یا برای کسی ارسال کنند

تعداد مشاهده (1058) نظرات (0)

نظرات کاربران درباره مقاله "نوجوانان و سلفی؛ آنچه والدین باید بدانند"

نظرتان را بیان کنید

نام:	لطفا نام را وارد کنيد
پست الکترونیکی:

نظر:

کد بالا را در محل مربوطه وارد نمایید

* *

ارسال